W czwartek, 28 sierpnia, o godzinie 17.00 w Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju odbył się ostatni koncert w ramach XXI Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej im. ks. Kamila Kowalczyka. Finałowe wydarzenie zwieńczył recital organowy w wykonaniu znakomitej artystki Renate Stivriny, która zaprezentowała publiczności bogaty i zróżnicowany program, ukazujący pełnię możliwości zabytkowych organów rabczańskiego kościoła. Artystka wykazała się imponującym kunsztem, prezentując zarówno świeckie, jak i religijne utwory, pokazując szerokie spektrum brzmień instrumentu.

Renate Stivrina pochodzi z Łotwy. Jest doktorem sztuki muzycznej w zakresie kompozycji, a także magistrem gry na organach, oba tytuły uzyskała w Akademii Muzycznej w Krakowie. Jako kompozytorka tworzy utwory organowe, kameralne i chóralne, a jako wykonawczyni koncertuje w Polsce i za granicą. Prowadzi również działalność pedagogiczną, dzieląc się swoim doświadczeniem z młodymi muzykami.

W wydarzeniu uczestniczyli również: burmistrz Rabki-Zdroju Leszek Świder, Jan Ceklarz prezes Stowarzyszenia „Kulturalny Gościniec”, radny i fotograf Jan Ciepliński, rabczański dziennikarz Piotr Kuczaj oraz Marek Kalinowski z „Tygodnika Podhalańskiego”
Licznie zgromadzona publiczność mogła raz jeszcze doświadczyć wyjątkowego klimatu, jaki od lat towarzyszy festiwalowi – połączenia piękna muzyki, unikatowej przestrzeni muzealnej oraz duchowej refleksji.
Występ Renate Stivriny stanowił godne podsumowanie tegorocznego cyklu koncertów, które przez całe lato gromadziły w Muzeum Orkana liczne grono melomanów.

Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju serdecznie zaprasza na ostatni koncert w ramach XXI Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej im. ks. Kamila Kowalczyka, który odbędzie się 28 sierpnia o godzinie 17.00 w naszym muzeum.

Tym razem przed publicznością wystąpi Renata Stivriņa – doktor sztuki muzycznej w zakresie kompozycji, absolwentka Akademii Muzycznej w Krakowie oraz Akademii Muzycznej w Rydze, a także PWSFTviT w Łodzi (studia podyplomowe w zakresie muzyki filmowej, teatralnej i audiowizualnej). Artystka należy do Związku Kompozytorów Łotewskich, jest autorką ponad 100 opusów – w tym 25 kompozycji organowych, wśród nich trzech koncertów na organy i orkiestrę. Inspiracje malarskie zajmują szczególne miejsce w jej twórczości, co stało się tematem pracy doktorskiej.

Renata Stivriņa występuje jako organistka i kompozytorka, ceniąc muzykę różnych epok, a szczególnie bliska pozostaje jej twórczość współczesna. Za swoje dokonania otrzymała nagrodę Związku Kompozytorów Polskich podczas festiwalu Warszawska Jesień (2022). Obecnie pełni funkcję organistki w parafii św. Antoniego w Gdyni oraz kuratora organów w Centrum św. Jana w Gdańsku.

Program koncertu:

• Henryk Purcell (1659–1695): Trumpet Tune in D (arr. J. Scott)
• Anonim: Dwie fantazje z Tabulatury Gdańskiej (1591)
• Jan Sebastian Bach (1685–1750): Kleines harmonisches Labyrinth BWV 591
• Tańce z Tabulatury Jana z Lublina (1540):
  • ConradusChorea super duos saltus (taniec „na dwa skoki”)PoznanieChorea Ferdinandi

  • Rocal Fuza

• Jan Stanley (1712–1786): Voluntary I C-dur: Adagio – Andante – Slow – Allegro
• *Renata Stivriņa (1985):Suita w stylu niedawnym
  • Preambulum in RE
  • Courante in NA (FA)
  • Pawana in TI (SI)
  • Galiarda in NA (FA)

  • Fanfara in SI

• Anonim: Arie ze zbioru SS. Klarysek ze Starego Sącza nr: 69, 28, 3, 32, 85, 86, 56
• Ojciec Dawid z Bergamo (1791–1863): Suonatina in Do per Offertorio e Postcommunio
• Jerzy Fryderyk Haendel (1685–1759): Thine be the Glory z oratorium Juda Machabeusz HWV 63

Serdecznie zapraszamy do udziału w tym wyjątkowym, finałowym koncercie, który zakończy tegoroczną edycję festiwalu i pozwoli jeszcze raz doświadczyć piękna muzyki organowej w unikalnej przestrzeni muzeum.

W Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju odbył się kolejny koncert w ramach XXI Festiwalu Muzyki Organowej im. ks. Kamila Kowalczyka. Tym razem na zabytkowych organach zagrał Tomasz Gronkowski, organista i pedagog, absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie, który od lat związany jest z działalnością koncertową i dydaktyczną, a także z propagowaniem muzyki organowej w kraju i za granicą.

W wydarzeniu uczestniczył burmistrz Rabki-Zdroju, Leszek Świder, który swoją obecnością podkreślił rangę festiwalu w życiu kulturalnym miasta. Szczególnym akcentem tego wieczoru była także obecność wśród publiczności aż pięciu organistów, co dodatkowo podkreśliło wyjątkowy charakter koncertu i jego znaczenie dla środowiska muzycznego.

Koncert Tomasza Gronkowskiego spotkał się z ciepłym przyjęciem, a wnętrze muzeum ponownie stało się przestrzenią nie tylko artystycznego przeżycia, ale także spotkania miłośników muzyki organowej.

W ramach XXI edycji Festiwalu Muzyki Organowej im. ks. Kamila Kowalczyka, odbywającego się w zabytkowym kościele św. Marii Magdaleny – siedzibie Muzeum im. Władysława Orkana – z recitalem wystąpił Tadeusz Brylski. Koncert miał miejsce w wyjątkowej atmosferze drewnianej świątyni, której akustyka i historyczny charakter tworzą niepowtarzalne warunki do prezentacji muzyki organowej.

Artysta zaprezentował zróżnicowany repertuar, sięgając zarówno po klasykę muzyki barokowej, jak i późniejsze kompozycje romantyczne. Jego interpretacje charakteryzowały się precyzją wykonawczą, doskonałym wyczuciem formy oraz umiejętnym doborem rejestrów, który pozwolił w pełni wybrzmieć zabytkowym organom znajdującym się w muzeum.

Występ Tadeusza Brylskiego potwierdził świetność festiwalu, który od lat łączy muzykę sakralną z dziedzictwem kulturowym regionu Podhala, tworząc przestrzeń refleksji i artystycznego przeżycia.

W sobotni wieczór, 26 lipca 2025 roku, wnętrze zabytkowego kościoła św. Marii Magdaleny – Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju rozbrzmiało muzyką baroku. Przed licznie zgromadzoną publicznością wystąpił Krakowski Zespół Kameralny, wykonując cykl koncertów skrzypcowych „Le quattro stagioni” („Cztery pory roku”) autorstwa Antonio Vivaldiego.

Wirtuozerskie interpretacje utworów, pełne barw i emocji, pozwoliły słuchaczom wniknąć w świat dźwiękowych obrazów natury – od wiosennej lekkości, przez letnie burze i jesienne rytmy zbiorów, aż po chłód i napięcie zimy. W roli solisty i lidera zespołu wystąpił skrzypek Marcin Markowicz, towarzyszyli mu: Katarzyna Mateja (I skrzypce), Jakub Michalak (II skrzypce), Magdalena Prześlica (altówka), Ewa Wojsław-Bober (wiolonczela), Michał Skiba (kontrabas) oraz Łukasz Mikołaj Mateja (basso continuo, kierownik artystyczny zespołu).

Koncert, okazał się nie tylko artystycznym sukcesem, ale również pięknym przykładem spotkania muzyki klasycznej z unikalnym, historycznym wnętrzem dawnej świątyni. Wydarzenie doskonale wpisało się w misję Muzeum, które od lat łączy dziedzictwo kulturowe regionu z żywą, współczesną sztuką.

Dyrektor Muzeum im. Władysława Orkana wraz z pracownikami muzeum mają zaszczyt zaprosić na wyjątkowy koncert muzyki klasycznej Antoniego Vivaldiego w wykonaniu Krakowskiego Zespołu Kameralnego, który odbędzie się 26.07.25, w arcyklimatycznej aurze zabytkowego kościoła św. Marii Magdaleny o godzinie 19.00 – wstęp wolny!

Wystąpią:

Łukasz Mikołaj Mateja(kierownik artystyczny) – basso continuo
Katarzyna Mateja – 1. skrzypce
Jakub Michalak – 2. skrzypce
Marcin Markowicz – skrzypce solo
Magdalena Prześlica – altówka
Ewa Wojsław-Bober – wiolonczela
Michał Skiba – kontrabas

22 lipca 2025 roku, jak co roku, w święto patronki rabczańskiej parafii św. Marii Magdaleny, wokół naszego Muzeum odbył się Jarmarku w Muzeum. To wydarzenie, które od lat stanowi ważny punkt w kalendarzu kulturalnym Rabki-Zdroju, po raz kolejny zgromadziło twórców ludowych, rękodzielników i pasjonatów tradycyjnych technik rzemieślniczych.

Na terenie muzeum można było spotkać zarówno znanych już bywalców jarmarku, jak i nowych wystawców – artystów zajmujących się m.in. zabawkarstwem, rzeźbą w drewnie, plecionkarstwem, ziołowymi kosmetykami, malarstwem, czy bibułkarstwem. W tym roku szczególną popularnością cieszyły się warsztaty, w których uczestnicy mogli własnoręcznie wykonać ludowe zabawki, czy obraz na szkle, a także stworzyć własny wyrób ceramiczny na kole garncarskim.

Nie zabrakło także regionalnej kuchni. Odwiedzający chętnie próbowali lokalnych smaków, wśród których szczególnym powodzeniem cieszyły się tradycyjne serki gorczańskie i domowe wypieki.

Jarmark, jak co roku, miał nie tylko wymiar handlowy, ale przede wszystkim edukacyjny i społeczny – stworzył przestrzeń do spotkania, rozmowy, dzielenia się doświadczeniem i promowania niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Dziękujemy za zawsze zainteresowanie i obecność. Do zobaczenia za rok!

W przeddzień głównych obchodów jubileuszu Gorczańskiego Oddziału Związku Podhalan w Rabce-Zdroju, 18 lipca 2025 roku w zabytkowym kościółku Muzeum im. Władysława Orkana odbyło się wydarzenie szczególne – wykład prof. Anny Mlekodaj zatytułowany „U źródeł podhalańskiego ruchu regionalnego w Rabce-Zdroju”. Spotkanie otworzyło obchody 95-lecia istnienia oddziału oraz 65-lecia działalności regionalnego zespołu „Robcusie”.

„To miejsce ma szczególne znaczenie”

Na wstępie gości powitał Wojciech Kusiak, dyrektor Muzeum im. Władysława Orkana. Podkreślił symbolikę miejsca spotkania:

– Kościółek powstały w 1606 roku to nie tylko zabytek – to serce miasta. Tu koncentrowało się kiedyś życie wsi, tu prawdopodobnie miały również początek korzenie Związku Podhalan – zaznaczył. Zwrócił się do zgromadzonych członków i sympatyków Związku, witając szczególnie prof. Annę Mlekodaj oraz kapelana Gorczańskiego Oddziału Związku Podhalan w Rabce-Zdroju ks. dr. Pawła Duźniaka oraz radnego powiatu nowotarskiego Stanisława Kiersztyna – człowieka, jak podkreślił, „któremu bardzo leży na sercu historia i tożsamość”.

Po nim głos zabrał Wiktor Zachwieja, prezes Gorczańskiego Oddziału Związku Podhalan, witając zgromadzonych z typową dla siebie serdecznością.
– Dzisiaj pani profesor uchyli nam rąbka tajemnicy o źródłach ruchu podhalańskiego – skąd się brał, jak się kształtował. Chcemy wiedzieć, kto wtedy działał, kto miał siłę i wiarę, żeby tę kulturę podjąć i utrzymać – mówił, zapowiadając wystąpienie prof. Anny Mlekodaj.

Rabczańscy górale – „świadomi i dalekowzroczni”

W swoim wystąpieniu prof. Anna Mlekodaj – badaczka literatury gwarowej i kultury Podhala, wykładowczyni Akademii Nauk Stosowanych w Nowym Targu – zarysowała szeroki kontekst historyczny narodzin rabczańskiego ruchu regionalnego, opierając się na dokumentach, źródłach i swojej wieloletniej pracy naukowej.

– 28 września 1930 roku w sali Domu Ludowego w Rabce-Zdroju, udostępnionego przez księdza Jana Surowiaka, zebrało się ponad 200 osób z Rabki i okolic – to była ogromna liczba! Bez internetu, bez SMS-ów, bez zapewnienia doraźnych zysków. Proszę sobie wyobrazić, jak silna musiała być potrzeba działania i jak wysoka świadomość tych ludzi – mówiła profesor.

– To byli ludzie, którzy – choć często po czterech klasach szkoły powszechnej – interesowali się czymś więcej niż przetrwanie. Chcieli działać, zakładać organizacje, rozwijać swoje gospodarstwa, kształcić się. Ich horyzont sięgał daleko.

Podkreśliła, że Komitet Organizacyjny, kierowany przez magistra Janotę, jasno wytyczył cele ogniska: rozwój kultury, poprawa bytu lokalnej ludności, pielęgnowanie gwary i tradycji. Zebraniu przewodniczył Wojciech Kwaśniowski, a sekretarzem został Sebastian Czyszczoń.

– Profesor Zygmunt Lubertowicz, członek zarządu głównego Związku Podhalan, podkreślał wtedy, że ta organizacja nie ma nic wspólnego z polityką. Jej celem była – cytuję – głęboka troska o byt ludności, która zamieszkuje piękną, lecz ubogą ziemię.

Nie tylko taniec i śpiew – regionalizm jako projekt cywilizacyjny

Wbrew stereotypom, celem działalności Związku nie były wyłącznie występy folklorystyczne.
– Nie chodziło tylko o taniec i śpiew. Chodziło o budowanie ojczyzny. Zachęcano do uprawy ziemi, do hodowli pszczół, do zachowania rodzimych pamiątek i tkanin. Odrzucano fabryczne materiały jako „mieszczańską tandetę”. To był świadomy wybór! – akcentowała prof. Mlekodaj.

Podhalanie mieli również wizję gospodarczą i turystyczną. Wiedzieli, że jeśli zadbają o swój region, przyciągną gości z całej Polski.

– Dewizą każdego podhalanina miała być miłość do „skalnej ojczyzny”, a przez to miłość do całej Polski.

Wzruszającym przykładem oddania sprawie była postawa 90 rabczańskich dorożkarzy, którzy podczas XV Zjazdu Podhalan w 1931 roku… nie wzięli pieniędzy za przewozy.
– Ci ludzie odmówili zapłaty – z własnej inicjatywy. Mieli swoją sekcję fiakierską, płacili składki i planowali – wyobraźcie sobie! – budowę skoczni narciarskiej na Luboniu. To byli ludzie dalekowzroczni i odpowiedzialni.

Rabka jako bastion podhalańskiego regionalizmu

Już w rok po założeniu ogniska, we wrześniu 1931 roku, Rabka była gospodarzem XV Zjazdu Podhalan – najlepiej zorganizowanego w historii, jak głosiły przekazy. W 1933 roku Rabkę odwiedziła delegacja Związku Podhalan z USA i określiła ją jako „najdalej wysuniętą na północ placówkę regionalizmu podhalańskiego”.

– To, co działo się w Rabce, było zauważane nie tylko w Polsce, ale również w Ameryce. Góralszczyzna stała się elementem polskiej tożsamości.

Regionalizm jako fundament nowoczesnej Polski

Wykład zakończył się refleksją nad ideą regionalizmu, która – jak przypomniała prof. Mlekodaj – była integralną częścią odbudowy Polski po 1918 roku.

– Regionalizm to nie był folklor dla turystów. To była wizja nowoczesnego państwa, opartego na silnych, świadomych regionach. Aleksander Patkowski pisał w 1926 roku, że Polska musi być „jednością złożoną z różnic” – i właśnie tacy byli górale z Rabki. Ludzie z charakterem, z tożsamością, z odwagą.

Spotkanie zakończyły podziękowania i serdeczne rozmowy w cieniu kościółka. Było to wydarzenie nie tylko naukowe, ale też głęboko emocjonalne – opowieść o ludziach, którzy niemal sto lat temu zdecydowali się wziąć odpowiedzialność za swoje miejsce, tradycję i przyszłość.

Tekst i zdjęcia: Piotr Kuczaj