Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju rozpoczyna realizację projektu Festiwal Muzeum w Krajobrazie. Krajobraz w Muzeum. Nasz wniosek uzyskał dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kultura-Interwencje 2024 Narodowego Centrum Kultury.

Kwota przyznana w ramach dofinansowania to 66 000 zł, wkład własny zapewniło Starostwo Powiatu Nowotarskiego w kwocie 16 000 zł oraz Urząd Miasta Rabki-Zdroju w kwocie 6 000 zł.

Projekt zakłada zorganizowanie 6-dniowego wydarzenia planowanego na 20.08.-25.08.2024 r., które wpisuje się w obchody 160-lecia uzdrowiska Rabka. Festiwal będzie wielkim świętem dziedzictwa krajobrazowego i przyrodniczego naszego regionu, dostrzeżonego jako niezwykły potencjał przez założycieli naszego Muzeum – pierwszych znakarzy szlaków, członków PTT. Postrzegali oni człowieka i jego dziedzictwo w ścisłym związku z otaczającą go przyrodą. Krajobraz Gorców i Beskidu Wyspowego jest bowiem integralnym składnikiem konstytuującym Rabkę jako uzdrowisko, miejsce do życia i małą ojczyznę.

Celem jest wzmacnianie społeczności w budowaniu tożsamości, wspólnych narracji, poczucia dumy w oparciu o tradycje regionu, pamiątki, muzealia, dziedzictwo niematerialne, tradycje zawodowe regionu poprzez twórcze i kreatywne ujęcie działań związanych z tradycją regionu oraz stworzenie nowych warunków do animacji edukacji kulturowej w perspektywie muzealniczej, która wpływa na postawy społeczne, tożsamość, relacje w społecznościach, odkrywanie lokalnego dziedzictwa kulturowego, dziedzictwa przyrodniczego, uczenia się swoich korzeni, słuchania opowieści dziadków. W kompleksowy i atrakcyjny sposób: warsztaty, wykłady, działania animacyjne w terenie, zadanie przybliża lokalne dziedzictwo kulturowe angażując i integrując środowisko profesjonalistów (muzealników), nosicieli kultury i tradycji wywodzących się z lokalnej społeczności.

W ramach wydarzenia odbędą się:
• wędrujące warsztaty dla dużych i małych, które poprowadzą Stowarzyszenie Lokomotywa, Fundacja Macerat, Zagórzańskie Dziedziny i inni,
• działania animacyjne w terenie
• plener malarski
• wycieczki „Śladami Pierwszych Znakarzy” z przewodniczką Magdaleną Petryną / Wilczy Las,
• atrakcje krajoznawcze i nie tylko przy naszym Muzeum,
• oraz Spotkania w Krajobrazie Muzeum z wyjątkowymi Gośćmi,
• na wielkie zakończenie Festiwalu zaplanowaliśmy Literacką Retrowycieczkę połączoną ze zwiedzaniem “Orkanówki”

W ramach zadania zorganizowane zostaną dwudniowe warsztaty interpretacji dziedzictwa przeznaczone dla edukatorów i edukatorek, animatorów i animatorek, odbywające się będą w Rabce-Zdrój, w parku, okolicznych terenach zielonych, na ulicach, przy obiektach historycznych, kulturowych, symbolicznych, w miejscach ważnych dla lokalnej kultury.

Już niebawem więcej szczegółów…

Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju zrealizowało ostatnią w tym roku wystawę pt. „Na co dzień i od święta – strój i ubiór Górali Zagórzańskich”.

Wystawa prezentuje stroje Zagórzan znajdujące się w kolekcji naszego Muzeum, pochodzące z początku XX wieku z miejscowości: Kasina Wielka, Poręba Wielka, Niedźwiedź, Kasinka Mała, Olszówka, Mszana Górna, Rabka i Rdzawka.

Strój odświętny tutejszej ludności był ważnym elementem tożsamości lokalnej, stanowił także widomy znak odrębności terytorialnej. Każdą wieś wyróżniały bowiem charakterystyczne motywy zdobnicze czy też hafty. Strój świadczył o wieku, statusie materialnym i stanie cywilnym jego właściciela.

Wielowiekowa ciągłość i trwanie tradycyjnego stroju i ubioru tutejszych mieszkańców wsi determinowana była głównie przez brak dostępności materiałów do jego produkcji. Jeszcze bowiem w połowie XIX w. wszystkie surowce potrzebne do wytwarzania odzieży pochodziły z własnej wytwórczości. Zarówno len, skóra oraz sukno były wytwarzane przez lokalnych rzemieślników na potrzeby własnych społeczności.
Na straży tradycyjnego stroju i jego niezmienności stała zwykle starszyzna wsi, tutaj to odwieczne tradycje rządziły zarówno kanonami piękna jak i samej mody. Nie oznacza to jednak, że stroje nie podlegały modyfikacjom. Wprost przeciwnie, przez dziesięciolecia ewoluowały ograniczone dostępnością materiałów, ale podatne na wpływy zewnętrzne. Elementy stroju jako dobro materialne przekazywano sobie z pokolenia na pokolenie, wchodziły w skład wyprawy dla panny młodej, czy też dziedziczonego majątku. Zarówno materiały do szycia stroju jak i same jego elementy stanowiły jeszcze w XIX w. wynagrodzenie za roczną służbę.

Wystawa zostanie udostępniona dla zwiedzających po zniesieniu obostrzeń.

Chcecie bajki oto bajka. Zrealizowana w całości przez naszych przyjaciół z Teatru Sztuk w Jaworznie bajka sławiąca nasze Muzeum oraz góralskie tradycje naszego regionu. Tekst bajki opracowały nasze muzealniczki na podstawie lokalnych legend i podań.

W rabczańskim kościółku po dziś dzień można zobaczyć zęby wciśnięte pomiędzy deski. Obyczaj ten miał zapobiec bólowi po wyrwaniu zęba, ale również chronić przed cierpieniem i dolegliwościami z nim związanymi. Bohater legendy – Bulanda – jest również autentyczną postacią. Znany, lubiany i ceniony ze swych niezwykłych sposobów leczenia baca, żył długo i szczęśliwie w Lubomierzu. Wypasał owce na polanie jaworzyńskiej w Gorcach.
Autorki bajki: Natalia Klęsk i Małgorzata Wójtowicz-Wierzbicka
Ilustracje: Barbara Wójcik-Wiktorowicz
W nagrania udział wzięli:
Barbara Wójcik-Wiktorowicz
Dominik Socha
Paweł Sowa
Dariusz Wiktorowicz
Realizacja dźwięku: Michał Łyp
Reżyseria: Dariusz Wiktorowicz
#udomowionakultura

W czwartek, 17 września 2025 roku, na Cmentarzu Parafialnym w Rabce-Zdroju odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia nowego nagrobka Stanisława Dunin-Borkowskiego. Inicjatorem przedsięwzięcia był Stanisław Kiersztyn ze Stowarzyszenie Gniazdo Integracji Lokalnej GIL we współpracy z Muzeum im. Władysława Orkana; projekt i wykonanie realizowane były dzięki środkom z publicznej zbiórki przeprowadzonej podczas dorocznej kwesty na rabczańskich cmentarzach w listopadzie 2024 r. oraz przy wsparciu lokalnych instytucji.

Nowy nagrobek zaprojektowano w formie kapliczki. Autorkami koncepcji są Natalia Klęsk i Małgorzata Wójtowicz-Wierzbicka z Muzeum im. Wł. Orkana, makiety przygotował Stanisław Kiersztyn, rzeźbę Chrystusa Frasobliwego wykonała Natalia Klęsk, a kamieniarskie prace zrealizowała firma Nawara-kamieniarstwo (Karol Nawara). Materiałem użytym do wykonania kapliczki jest naturalny piaskowiec; forma i rzeźba odwołują się do tradycyjnych sakralnych form przydrożnych i zbiorów lokalnej tradycji sepulkralnej z kolekcji Muzeum im. Władysława Orkana.

Uroczystość zgromadziła przedstawicieli władz samorządowych i instytucji. Rozpoczęła się od symbolicznego przecięcia wstęgi przez posłankę Annę Paluch, Starostę Powiatu Nowotarskiego Tomasza Hamerskiego, prezesa Stowarzyszenia GIL Stanisława Kiersztyna, proboszcza parafii pw. św. Marii Magdaleny Piotra Iwanka, który też poświęcił nagrobek, i konserwatorkę Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju Natalię Klęsk. Później głos zabrali goście i organizatorzy wydarzenia: przewodniczący Rady Miasta Rafał Hajdyła odniósł się w wystąpieniu do rocznicy radzieckiej inwazji – 17 września 1939 roku, wicedyrektorka muzeum i współautorka projektu Małgorzata Wójtowicz Wierzbicka przybliżyła sylwetkę Stanisława Dunina-Borkowskiego i podkreśliła jego znaczącą rolę dla kształtowania lokalnej narodowej pamięci i tradycji, Stanisław Kiersztyn podziękował wszystkim darczyńcom, wolontariuszom i partnerom projektu dzięki którym powstał nagrobek.  

Nowy nagrobek ma pełnić rolę znaku pamięci — przypomnienia o działalności Dunina-Borkowskiego na rzecz regionu , a samą swą bryłą i kunsztem doskonale wpisywać się w
krajobraz XIX-wiecznego cmentarza parafialnego.

Stanisław Bolesław Dunin-Borkowski (13 IV 1901–9 X 1939) był w Rabce-Zdroju nauczycielem biologii i geografii, przyrodnikiem, etnografem i aktywnym działaczem turystycznym — znawcą Gorców i Beskidu Wyspowego, autorem przewodników i twórcą sieci lokalnych szlaków turystycznych. To on jako przewodniczący Komisji Muzealno-Etnograficznej PTT inspirował powstawanie kolekcji, z której zrodziło się późniejsze Muzeum im. Władysława Orkana.

17 września 2025 r. o godzinie 14.00 organizatorzy Stowarzyszeniem Gniazdo Integracji Lokalnej GIL oraz Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju zapraszają na uroczyste odsłonięcie i poświęcenie nagrobka Stanisława Dunin-Borkowskiego.

Z inicjatywy Stowarzyszenia Gniazda Integracji Lokalnej GIL w Rabce-Zdroju oraz dzięki publicznej zbiórce organizowanej podczas dorocznej kwesty na na cmentarzach w dniach1 i 2 listopada 2024 r. Powstał nagrobek Stanisława Dunin-Borkowskiego według projektu Natalii Klęsk i Małgorzaty Wójtowicz-Wierzbickiej z Muzeum im. Wł. Orkana we współpracy ze Stanisławem Kiersztynem i Arturem Kołodziejem ze Stowarzyszenia GIL.

Nagrobek zaprojektowany został w formie kapliczki, jaką można spotkać przy polnych drogach, wśród drzew, na rozstajach dróg. W kontekście polskiej tradycji wiejskiej i ziemiańskiej ta forma niesie ze sobą silny ładunek duchowy, symboliczny i kulturowy. Kapliczka i zamieszczona w niej rzeźba Chrystusa frasobliwego symbolicznie odwołują się do początków kolekcji Muzeum, gromadzonej przez Stanisława Dunin-Borkowskiego i jego współpracowników.

Koncepcja nagrobka poprzedzona została analizą wzorców zabytkowych nagrobków na Cmentarzu Parafialnym w Rabce-Zdroju. Jako materiał wybrano naturalny piaskowiec, który łączy estetykę ludową z klasyczną formą, pasującą do osoby o ziemiańskim, szlacheckim rodowodzie.

Rzeźbę Chrystusa Frasobliwego inspirowaną zbiorami rzeźby ludowej rabczańskiego Muzeum wykonała Natalia Klęsk – konserwator dzieł sztuki Muzeum im. Władysława Orkana.

Makiety nagrobka wykonał Stanisław Kiersztyn.

Nagrobek wykonała firma Nawara-kamieniarstwo przez Karola Nawarę.

Stanisław Dunin-Borkowski urodził się 13 kwietnia 1901 r. Nauczyciel, przyrodnik, etnograf. Urodził się w Stanisławowie Górnym koło Wadowic. Już jako uczeń gimnazjum zaciągnął się ochotniczo do 1 Pułku Artylerii Górskiej, brał udział w bitwie pod Chyrowem i Felsztynem, a w 1920 r. uczestniczył w obronie Warszawy podczas wojny z bolszewikami, Za zasługi został odznaczony krzyżem walecznych. Ukończył studia przyrodnicze na  Uniwersytecie Jagiellońskim.  przybył do Rabki w 1927 r. by nauczać biologii i geografii w Męskim Prywatnym Gimnazjum dra Jana Wieczorkowskiego oraz w Żeńskim Gimnazjum Sanatoryjnym ss. Nazaretanek. W czasie swojego pobytu w Rabce poświęcił się bez reszty działaniom społecznikowskim, dostrzegając potencjał turystyczny Rabki. Od samego początku działał prężnie w rabczańskim oddziale Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, stając się przy tym motorem napędowym wielu działań i śmiałych wizji. Przewodniczący komisji Muzealno-Etnograficznej PTT, pomysłodawca założenia Muzeum w starym kościele Parafialnym pw. św. Marii Magdaleny w Rabce.

Autor pierwszych publikacji, a także przewodnika po Muzeum. Sam o sobie mawiał że, jest „administratorem świeżego powietrza”. Wsławił się jako pionier turystyki górskiej – wytyczył sieć szlaków turystycznych i narciarskich w okolicznych górach, organizował wycieczki piesze i autokarowe. Uczestnik pierwszej akcji ratunkowej na Babiej Górze. Inicjator i współautor projektu wybudowania schroniska turystycznego na Luboniu Wielkim. Znakomity przyrodnik, niestrudzony wędrowca po okolicznych trasach, opiekun gór, a także utalentowany malarz–amator, ilustrujący zarówno dawne budownictwo jak i miejscowe hafty. Jako pierwszy fotografował okoliczny krajobraz, pisał wiersze. Zapamiętany został jako niezrównany gawędziarz i miłośnik Podhala. Zmarł tragicznie 9 października 1939 r. i został pochowany na starym cmentarzu w Rabce.

Organizatorzy składają ogromne podziękowania dla ofiarodawców dzięki którym możliwa stała się realizacja tej inicjatywy.

Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju wraz ze współorganizatorami zaprasza na uroczystości upamiętniające Ofiary II Wojny Światowej.

Spotkamy się 17 września 2025 roku, aby wspólnie oddać hołd tym, którzy walczyli o wolność Ojczyzny, przeżyli dramat okupacji lub zginęli w jej obronie.

W programie m.in. uroczysta Msza Święta w intencji Ofiar II Wojny Światowej, złożenie kwiatów pod Krzyżem Legionowym oraz odsłonięcie i poświęcenie pomnika Stanisława Dunin-Borkowskiego – zasłużonego działacza społecznego i jednego z twórców naszego Muzeum.
Program wydarzenie:

godz. 12.00 – Kościół św. Marii Magdaleny, ul. Orkana – UROCZYSTA MSZA ŚWIĘTA W INTENCJI OFIAR II WOJNY ŚWIATOWEJ z udziałem pocztów sztandarowych, delegacji szkół, zakładów pracy, stowarzyszeń, 12 Brygady Zmechanizowanej im. gen. Józefa Hallera
w rocznicę przysięgi 3 PPL.

Po mszy św. złożenie wiązanek i zapalenie zniczy pod Krzyżem Legionowym w Ogrodzie Różańcowym
i okolicznościowe przemówienia

godz. 14.00 – Cmentarz Parafialny przy ul. Orkana – odsłonięcie i poświecenie pomnika
Stanisława Dunin-Borkowskiego zasłużonego działacza społecznego, jednego z inicjatorów powstania Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju na Cmentarzu Parafialnym
przy ul. Orkana.

Serdecznie zachęcamy do udziału w tym ważnym wydarzeniu.

W czwartek, 28 sierpnia, o godzinie 17.00 w Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju odbył się ostatni koncert w ramach XXI Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej im. ks. Kamila Kowalczyka. Finałowe wydarzenie zwieńczył recital organowy w wykonaniu znakomitej artystki Renate Stivriny, która zaprezentowała publiczności bogaty i zróżnicowany program, ukazujący pełnię możliwości zabytkowych organów rabczańskiego kościoła. Artystka wykazała się imponującym kunsztem, prezentując zarówno świeckie, jak i religijne utwory, pokazując szerokie spektrum brzmień instrumentu.

Renate Stivrina pochodzi z Łotwy. Jest doktorem sztuki muzycznej w zakresie kompozycji, a także magistrem gry na organach, oba tytuły uzyskała w Akademii Muzycznej w Krakowie. Jako kompozytorka tworzy utwory organowe, kameralne i chóralne, a jako wykonawczyni koncertuje w Polsce i za granicą. Prowadzi również działalność pedagogiczną, dzieląc się swoim doświadczeniem z młodymi muzykami.

W wydarzeniu uczestniczyli również: burmistrz Rabki-Zdroju Leszek Świder, Jan Ceklarz prezes Stowarzyszenia „Kulturalny Gościniec”, radny i fotograf Jan Ciepliński, rabczański dziennikarz Piotr Kuczaj oraz Marek Kalinowski z „Tygodnika Podhalańskiego”
Licznie zgromadzona publiczność mogła raz jeszcze doświadczyć wyjątkowego klimatu, jaki od lat towarzyszy festiwalowi – połączenia piękna muzyki, unikatowej przestrzeni muzealnej oraz duchowej refleksji.
Występ Renate Stivriny stanowił godne podsumowanie tegorocznego cyklu koncertów, które przez całe lato gromadziły w Muzeum Orkana liczne grono melomanów.

Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju serdecznie zaprasza na ostatni koncert w ramach XXI Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej im. ks. Kamila Kowalczyka, który odbędzie się 28 sierpnia o godzinie 17.00 w naszym muzeum.

Tym razem przed publicznością wystąpi Renata Stivriņa – doktor sztuki muzycznej w zakresie kompozycji, absolwentka Akademii Muzycznej w Krakowie oraz Akademii Muzycznej w Rydze, a także PWSFTviT w Łodzi (studia podyplomowe w zakresie muzyki filmowej, teatralnej i audiowizualnej). Artystka należy do Związku Kompozytorów Łotewskich, jest autorką ponad 100 opusów – w tym 25 kompozycji organowych, wśród nich trzech koncertów na organy i orkiestrę. Inspiracje malarskie zajmują szczególne miejsce w jej twórczości, co stało się tematem pracy doktorskiej.

Renata Stivriņa występuje jako organistka i kompozytorka, ceniąc muzykę różnych epok, a szczególnie bliska pozostaje jej twórczość współczesna. Za swoje dokonania otrzymała nagrodę Związku Kompozytorów Polskich podczas festiwalu Warszawska Jesień (2022). Obecnie pełni funkcję organistki w parafii św. Antoniego w Gdyni oraz kuratora organów w Centrum św. Jana w Gdańsku.

Program koncertu:

• Henryk Purcell (1659–1695): Trumpet Tune in D (arr. J. Scott)
• Anonim: Dwie fantazje z Tabulatury Gdańskiej (1591)
• Jan Sebastian Bach (1685–1750): Kleines harmonisches Labyrinth BWV 591
• Tańce z Tabulatury Jana z Lublina (1540):
  • ConradusChorea super duos saltus (taniec „na dwa skoki”)PoznanieChorea Ferdinandi

  • Rocal Fuza

• Jan Stanley (1712–1786): Voluntary I C-dur: Adagio – Andante – Slow – Allegro
• *Renata Stivriņa (1985):Suita w stylu niedawnym
  • Preambulum in RE
  • Courante in NA (FA)
  • Pawana in TI (SI)
  • Galiarda in NA (FA)

  • Fanfara in SI

• Anonim: Arie ze zbioru SS. Klarysek ze Starego Sącza nr: 69, 28, 3, 32, 85, 86, 56
• Ojciec Dawid z Bergamo (1791–1863): Suonatina in Do per Offertorio e Postcommunio
• Jerzy Fryderyk Haendel (1685–1759): Thine be the Glory z oratorium Juda Machabeusz HWV 63

Serdecznie zapraszamy do udziału w tym wyjątkowym, finałowym koncercie, który zakończy tegoroczną edycję festiwalu i pozwoli jeszcze raz doświadczyć piękna muzyki organowej w unikalnej przestrzeni muzeum.

W Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju odbył się kolejny koncert w ramach XXI Festiwalu Muzyki Organowej im. ks. Kamila Kowalczyka. Tym razem na zabytkowych organach zagrał Tomasz Gronkowski, organista i pedagog, absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie, który od lat związany jest z działalnością koncertową i dydaktyczną, a także z propagowaniem muzyki organowej w kraju i za granicą.

W wydarzeniu uczestniczył burmistrz Rabki-Zdroju, Leszek Świder, który swoją obecnością podkreślił rangę festiwalu w życiu kulturalnym miasta. Szczególnym akcentem tego wieczoru była także obecność wśród publiczności aż pięciu organistów, co dodatkowo podkreśliło wyjątkowy charakter koncertu i jego znaczenie dla środowiska muzycznego.

Koncert Tomasza Gronkowskiego spotkał się z ciepłym przyjęciem, a wnętrze muzeum ponownie stało się przestrzenią nie tylko artystycznego przeżycia, ale także spotkania miłośników muzyki organowej.

W ramach XXI edycji Festiwalu Muzyki Organowej im. ks. Kamila Kowalczyka, odbywającego się w zabytkowym kościele św. Marii Magdaleny – siedzibie Muzeum im. Władysława Orkana – z recitalem wystąpił Tadeusz Brylski. Koncert miał miejsce w wyjątkowej atmosferze drewnianej świątyni, której akustyka i historyczny charakter tworzą niepowtarzalne warunki do prezentacji muzyki organowej.

Artysta zaprezentował zróżnicowany repertuar, sięgając zarówno po klasykę muzyki barokowej, jak i późniejsze kompozycje romantyczne. Jego interpretacje charakteryzowały się precyzją wykonawczą, doskonałym wyczuciem formy oraz umiejętnym doborem rejestrów, który pozwolił w pełni wybrzmieć zabytkowym organom znajdującym się w muzeum.

Występ Tadeusza Brylskiego potwierdził świetność festiwalu, który od lat łączy muzykę sakralną z dziedzictwem kulturowym regionu Podhala, tworząc przestrzeń refleksji i artystycznego przeżycia.

W sobotni wieczór, 26 lipca 2025 roku, wnętrze zabytkowego kościoła św. Marii Magdaleny – Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju rozbrzmiało muzyką baroku. Przed licznie zgromadzoną publicznością wystąpił Krakowski Zespół Kameralny, wykonując cykl koncertów skrzypcowych „Le quattro stagioni” („Cztery pory roku”) autorstwa Antonio Vivaldiego.

Wirtuozerskie interpretacje utworów, pełne barw i emocji, pozwoliły słuchaczom wniknąć w świat dźwiękowych obrazów natury – od wiosennej lekkości, przez letnie burze i jesienne rytmy zbiorów, aż po chłód i napięcie zimy. W roli solisty i lidera zespołu wystąpił skrzypek Marcin Markowicz, towarzyszyli mu: Katarzyna Mateja (I skrzypce), Jakub Michalak (II skrzypce), Magdalena Prześlica (altówka), Ewa Wojsław-Bober (wiolonczela), Michał Skiba (kontrabas) oraz Łukasz Mikołaj Mateja (basso continuo, kierownik artystyczny zespołu).

Koncert, okazał się nie tylko artystycznym sukcesem, ale również pięknym przykładem spotkania muzyki klasycznej z unikalnym, historycznym wnętrzem dawnej świątyni. Wydarzenie doskonale wpisało się w misję Muzeum, które od lat łączy dziedzictwo kulturowe regionu z żywą, współczesną sztuką.