W ramach VI edycji Retro Piknik Dawnej Rabki Czar w 160 lecie Uzdrowiska odbyła się w zabytkowym otoczeniu gra terenowa pt. „Jak się żyło w Rabce mojej praprababce”. Stowarzyszenie Dawnej Rabki Czar wraz z Muzeum im. Władysława Orkana zorganizowali międzyszkolne zawody umiejętności praktycznych. Uczestnikami gry byli uczniowie szkół podstawowych z terenu gminy Rabka-Zdrój. Celem wydarzenia było zapoznanie uczestników z dawną wiejską codziennością w teorii i praktyce. Spotkanie rozpoczął wykład etnolog Małgorzaty Wójtowicz-Wierzbickiej, która przybliżyła realia życia kobiet na dawnej wsi.

Uczestnicy mogli spróbować swoich sił w codziennych zajęciach takich jak: ubijanie masła w maśniczce, obieranie ziemniaków, pranie na tarze, oblekanie pierzyny, ubieranie chusty czepcowej, a także rozpoznawanie sprzętów codziennego użytku. Uczniowie naszych szkół wykazali się ogromnym zaangażowaniem, a zadania przysporzyły im dużej radości, zdobyli przy tym cenne umiejętności praktyczne.

Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju rozpoczyna realizację projektu Festiwal Muzeum w Krajobrazie. Krajobraz w Muzeum. Nasz wniosek uzyskał dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kultura-Interwencje 2024 Narodowego Centrum Kultury.

Kwota przyznana w ramach dofinansowania to 66 000 zł, wkład własny zapewniło Starostwo Powiatu Nowotarskiego w kwocie 16 000 zł oraz Urząd Miasta Rabki-Zdroju w kwocie 6 000 zł.

Projekt zakłada zorganizowanie 6-dniowego wydarzenia planowanego na 20.08.-25.08.2024 r., które wpisuje się w obchody 160-lecia uzdrowiska Rabka. Festiwal będzie wielkim świętem dziedzictwa krajobrazowego i przyrodniczego naszego regionu, dostrzeżonego jako niezwykły potencjał przez założycieli naszego Muzeum – pierwszych znakarzy szlaków, członków PTT. Postrzegali oni człowieka i jego dziedzictwo w ścisłym związku z otaczającą go przyrodą. Krajobraz Gorców i Beskidu Wyspowego jest bowiem integralnym składnikiem konstytuującym Rabkę jako uzdrowisko, miejsce do życia i małą ojczyznę.

Celem jest wzmacnianie społeczności w budowaniu tożsamości, wspólnych narracji, poczucia dumy w oparciu o tradycje regionu, pamiątki, muzealia, dziedzictwo niematerialne, tradycje zawodowe regionu poprzez twórcze i kreatywne ujęcie działań związanych z tradycją regionu oraz stworzenie nowych warunków do animacji edukacji kulturowej w perspektywie muzealniczej, która wpływa na postawy społeczne, tożsamość, relacje w społecznościach, odkrywanie lokalnego dziedzictwa kulturowego, dziedzictwa przyrodniczego, uczenia się swoich korzeni, słuchania opowieści dziadków. W kompleksowy i atrakcyjny sposób: warsztaty, wykłady, działania animacyjne w terenie, zadanie przybliża lokalne dziedzictwo kulturowe angażując i integrując środowisko profesjonalistów (muzealników), nosicieli kultury i tradycji wywodzących się z lokalnej społeczności.

W ramach wydarzenia odbędą się:
• wędrujące warsztaty dla dużych i małych, które poprowadzą Stowarzyszenie Lokomotywa, Fundacja Macerat, Zagórzańskie Dziedziny i inni,
• działania animacyjne w terenie
• plener malarski
• wycieczki „Śladami Pierwszych Znakarzy” z przewodniczką Magdaleną Petryną / Wilczy Las,
• atrakcje krajoznawcze i nie tylko przy naszym Muzeum,
• oraz Spotkania w Krajobrazie Muzeum z wyjątkowymi Gośćmi,
• na wielkie zakończenie Festiwalu zaplanowaliśmy Literacką Retrowycieczkę połączoną ze zwiedzaniem “Orkanówki”

W ramach zadania zorganizowane zostaną dwudniowe warsztaty interpretacji dziedzictwa przeznaczone dla edukatorów i edukatorek, animatorów i animatorek, odbywające się będą w Rabce-Zdrój, w parku, okolicznych terenach zielonych, na ulicach, przy obiektach historycznych, kulturowych, symbolicznych, w miejscach ważnych dla lokalnej kultury.

Już niebawem więcej szczegółów…

Tegoroczny XXXVIII Konkurs Recytatorskiej im. Antoniny Zachary-Wnękowej odbędzie się w Rabce-Zdroju 29 maja 2024 r. od godz. 9:00 w  gościnnych progach Teatru Lalek „Rabcio” przy ul. Orkana 3C. Organizatorami wydarzenia są:  Burmistrz Rabki-Zdroju, Kolegium Redakcyjne wydania dzieł Antoniny Zachary-Wnękowej, – Muzeum im. Władysława Orkana, Teatr Lalek „Rabcio”, Centrum Kultury, Sportu i Promocji oraz Fundacja Rozwoju Regionu Rabka. Partnerami wydarzenia zostało Stowarzyszenie Miłośników Kultury Ludowej, Gorczański Oddział Związku Podhalan, Szkoła Podstawowa w Ponicach im. Antoniny Zachary-Wnękowej.

Konkurs recytatorski to coroczne święto poezji, w której biorą udział dzieci i młodzież z naszego regionu. Uczestnicy mają za zadanie przygotować dwa wiersze autorstwa poetów z Podhala i okolic Rabki w języku literackim, bądź gwarą, które zaprezentują szerszej publiczności w dniu konkursu. Organizowany po raz 38. konkurs ma na celu popularyzację twórczości Antoniny Zachary-Wnękowej i innych poetów góralskich. Będzie to niebywała okazja do zaprezentowania piękna gwary góralskiej oraz niematerialnego dziedzictwa kultury naszego regionu.

W ramach Konkursu Recytatorskiego po raz pierwszy zorganizowany został Konkurs Plastyczny, na dzieło inspirowane twórczością rabczańskiej poetki. W dniu konkursu odbędą się warsztaty recytatorskie prowadzone przez Krystynę Kachel, aktorkę i Dyrektorkę Teatru Lalek „Rabcio” oraz wykład prof. Anny Mlekodaj z Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu, znawczynię literatury gwarowej regionu Podtatrza.

Serdecznie zapraszamy!

W sobotni wieczór 18 maja Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju włączyło się w obchody Europejskiej Nocy Muzeów. Jak co roku dzień muzealnika jest dobrym pretekstem do tego aby zaprezentować Muzeum z całkiem innej strony. Bajkowa Noc Muzeów pomyślana została jako spotkanie mające na celu przybliżenie ludowego folkloru słownego Rabki.

Zgromadzonych gości przywitał Dyrektor Muzeum Wojciech Kusiak, który opowiedział o idei Nocy Muzeów. Następnie jako wieloletni kustosz Muzeum oprowadził gości po wystawie stałej oraz wystawach czasowych. Chór Dziecięcy Rabki-Zdroju prowadzony przez Kingę Brandys-Wójciak zaprezentował repertuar związany z dawnymi bajkami, znanymi i lubianymi (Miś Uszatek, Kaczka Dziwaczka). Podczas bisów zaproszono najmłodszych gości do wspólnego wykonania piosenki. O ludowym wymiarze bajki opowiadała etnolożka Małgorzata Wójtowicz-Wierzbicka. Piotr Serafin – wieloletni aktor Teatru Lalek Rabcio ze swadą przeczytał dwie bajki spisane w okolicy Rabki przez Izydora Kopernickiego „O kowalu co śmierć i diabły zwodził” opowiedzianą przez pewnego szewca z Rabki oraz bajkę ze Słonego „O śklonyj górze”. Na dobranoc zaprezentowana została bajka „O dzielnej Marynie, Bacy Bulandzie i zębach z rabczańskiego kościółka”, która została napisana przez Natalię Klęsk i Małgorzatę Wójtowicz-Wierzbicką z Muzeum im. Władysława Orkana i zrealizowana przez aktorów Teatru Sztuk w Jaworznie w reżyserii Dariusza Wiktorowicza. Ilustracje do bajki wykonała Barbara Wójcik-Wiktorowicz. Tekst bajki powstał w oparciu o lokalne legendy i podania.

Bajkę można obejrzeć tutaj:

Dwie dziurki w nosie i skończyło się!

Galeria fot. Piotr Kuczaj

Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju ma zaszczyt zaprosić na doroczne uroczystości obchodów Wielkiej Soboty w zabytkowym otoczeniu.

Zapraszamy w najbliższą sobotę 30 marca 2024 r. do drewnianego XVII wiecznego dawnego kościoła parafialnego pw. św. Marii Magdaleny, w którym od 1936 r. mieści się ekspozycja naszego Muzeum. W tym zabytkowym otoczeniu odbędzie się tradycyjne święcenie pokarmów i ognia. Wydarzenie poprowadzi zespół regionalny Majeranki, który zaprezentuje góralskie zwyczaje wielkanocne. Jak co roku koszyczki ze święconką wezmą udział w konkursie na tradycyjną kosołkę. Zapraszamy! Wesołego Alleluja!

Doroczny Konkurs palm Wielkanocnych przeszedł do historii przy licznym udziale mieszkańców Rabki, turystów i miłośników kultury ludowej. Wydarzeniu towarzyszył barwny korowód z palmami, który przeszedł ulicami miasta, muzyka góralska i wielkanocny kiermasz.

Muzeum Władysława Orkana pragnie podziękować wszystkim uczestnikom i partnerom konkursu, dzięki którym mimo niesprzyjających warunków pogodowych udało się przeprowadzić konkurs uroczyście i sprawnie.

Na uczestników konkursu czekało jury w składzie: dr hab. Stanisława Trebunia-Staszel prof. UJ – Kierownik Podyplomowego Studium Muzeologicznego UJ, przewodnicząca jury, Piotr Lulek – regionalista muzyk, auto publikacji dot. Kultury tradycyjnej Górali Zagórzańskiej i Marcin Kudasik – regionalista kierownik zespołu regionalnego „Śwarni”. Nagrody wręczali burmistrz Rabki-Zdroju Leszek Świder oraz dyrektor Muzeum Wojciech Kusiak.

Komisja po obejrzeniu 101 palm zgłoszonych do konkursu, jury postanowiło przyznać następujące nagrody i wyróżnienia:

Nagrody główne: Za I Miejsce w Kategorii: Palma Tradycyjna wieżę JVC OTRZYMUJE bazia nr 31 – Karina Bochnak ze Skawy; za II Miejsce w Kategorii: Palma Tradycyjna słuchawki JBL OTRZYMUJE bazia nr 21 – Malina Wójciak z Rabki-Zdrój; za III Miejsce w Kategorii: Palma Tradycyjna smartband OTRZYMUJE bazia nr 84 – Amelia Jamrozik z Chabówki.

Za I Miejsce w Kategorii: Palma Współczesna wieżę JVC OTRZYMUJE bazia nr 23 – Anna Kwiatkowska z Rabki-Zdroju; za II Miejsce w Kategorii: Palma Współczesna słuchawki JBL OTRZYMUJE bazia nr 47 – Kinga Czyszczoń z Rabki-Zdroju; za III Miejsce w Kategorii: Palma Współczesna smartband OTRZYMUJE bazia nr 53 – Ryszard Pyka z Chabówki.

Za I Miejsce w Kategorii: Palma Najpiękniejsza wieżę JVC OTRZYMUJE bazia nr 78 – Katolicka Szkoła Podstawowa im. Najświętszej Rodziny z Nazaretu; za II Miejsce w Kategorii: Palma Najpiękniejsza słuchawki JBL OTRZYMUJE bazia nr 6 – Ksawery Kaciczak z Olszówki; za III Miejsce w Kategorii: Palma Najpiękniejsza smartband OTRZYMUJE bazia nr 52 – Magda i Konrad Maciaszek z Rabki-Zdroju.

Dodatkowo przyznano nagrodę Dyrektora Muzeum dla: Dziecięcego Zespołu Regionalnego „Majeranki” działającego przy Stowarzyszeniu Miłośników Kultury Ludowej w Chabówce i dla Zespołu Regionalnego „Robcusie” działającego przy Związku Podhalan o/Gorczańskiego.

Jury pragnie serdecznie podziękować wszystkim sponsorom, którzy wsparli organizowany przez Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce-Zdroju konkurs – najstarszą tego typu imprezę w Polsce.

Celem konkursu jest zainteresowanie i podtrzymanie tradycji związanej z cyklem obrzędowym oraz promocja regionu Zagórzańskiego. Jury pragnie podkreślić, że podczas tegorocznej edycji konkursu palmy prezentowały wyrównany poziom artystyczny i niezależnie od wielkości, były wykonane z wielką starannością oraz dbałością o tradycję.

W ocenie palm brano pod uwagę, w zależności od kategorii, wykorzystanie tradycyjnych materiałów (wierzbowych witek, gałęzi sosny, świerka i jałowca, zboża itd.) techniki zdobniczej (kwiaty i wstążki z bibuły, kokardki z papieru). Estetykę wykonania, a także nowatorskie spojrzenie na tradycję. Stosując ww. kryteria jury zdecydowanie odrzuca palmy posiadające detale zdobnicze wykonane z tworzyw syntetycznych, np. plastikowe kwiaty, lub inne aluminiowe dodatki.

Komisja uważa za ogromnie pozytywny fakt udziału w konkursie licznej grupy dorosłych, młodzieży i dzieci w góralskich strojach.

Konkurs odbył pod patronatem Starosty Nowotarskiego Krzysztofa Fabera i Burmistrza Rabki-Zdroju Leszka Świdra.

Organizatorami konkursu byli: Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce-Zdroju, Centrum Kultury, Sportu i Promocji w Rabce-Zdroju.

Tegoroczną oprawę wydarzenia zapewnił zespół Robcusie i Robcanie działający przy Gorczańskim Oddziale Związku Podhalan w Rabce-Zdroju. 

Już dziś Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju zaprasza do udziału w corocznym Konkursie Palm Wielkanocnych. Nasz konkurs jest jednym z najstarszych konkursów tego typu w Polsce. Corocznie w Konkursie Palm Wielkanocnych bierze udział około 100 uczestników. Ta barwna impreza plenerowa przyciąga liczne grono miłośników kultury ludowej. Wpływa również na promocję tradycji i folkloru Górali Zagórzańskich. Zwyczaj wykonywania palm w okolicach Rabki jest nadal bardzo powszechny. Tradycja wicia charakterystycznych bazi przekazywany jest z pokolenia na pokolenie.

Tegoroczna edycja odbędzie się 24.03.2024 r. o godzinie 12:00.

Obchody święta rozpoczynają się od uroczystej mszy w neogotyckim kościele pw. św. Marii Magdaleny podczas, której palmy zgodnie z tradycją zostają poświęcone. Następnie uczestnicy podążają w uroczystym korowodzie do drewnianego XVII w. kościółka siedziby naszego Muzeum gdzie w zabytkowym otoczeniu zostanie rozstrzygnięty konkurs.

Komisja konkursowa składa się ze specjalistów: etnografów, którzy oceniają palmy w kategoriach: tradycyjna, współczesna, najpiękniejsza. W ich ocenie brane jest pod uwagę użycie tradycyjnych materiałów, technikę wykonania, dekoracyjność, a także w kategorii współczesnej inwencja twórcza oraz nowatorskie ujęcie tematu.

Oprawę artystyczną imprezy zapewniają zespoły regionalne, prezentujące dawne zwyczaje i obrzędy związane z Wielkanocą. Konkursowi towarzyszyć będzie kiermasz wielkanocnych przysmaków.

Program imprezy:

11:00 – uroczysta Msza w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Rabce-Zdroju

12:00 – przejście uroczystej procesji do starego kościółka Muzeum

12:15 – rejestracja palm do konkursu

13:00 – obrady jury

Serdecznie zapraszamy!!!

Do pobrania formularz zgłoszeniowy:

Tekst referatu etnografki z Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju, Małgorzaty Wójtowicz-Wierzbickiej pt. „Kultura, region, pamięć zbiorowa – relacyjna rola muzeów regionalnych ” opublikowany został w monografii naukowej pt. „Dyskurs naukowy w ujęciu humanistycznym „. Referat wygłoszony został w ramach IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Dzieje i perspektywy kultury”. Artykuł odwołuje się do refleksji nad współczesną rolą muzeów etnograficznych, potrzeba zakorzenienia i tożsamości. Muzealne realizacje stają się tłem dla analizy potencjału społecznego muzeów regionalnych.

Ta refleksyjna podróż poprzez muzealne wnętrza ukazuje, jak muzea stają się antropocentrycznymi świątyniami pedagogiki kultury, które za cel stawiają sobie kształcenie osobowości człowieka poprzez dobra (wartości) kultury

Serdecznie zapraszamy do lektury artykułu:

Dyskurs naukowy w ujęciu humanistycznym…pdf (wydawnictwo-tygiel.pl)